Με την έξαρση της πανδημίας του COVID-19, οι αλλαγές που έχουν επιβληθεί από τη νέα πραγματικότητα που βιώνουμε είναι φυσιολογικό να εγείρουν άγχη και ανησυχίες σε όλους. Παρ’ όλο που πολλοί θεωρούν λανθασμένα ότι τα βρέφη δεν επηρεάζονται, καθώς δεν συνειδητοποιούν τι συμβαίνει, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ακόμη και βρέφη μικρής ηλικίας αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα που τα φροντίζουν.
Τα βρέφη μπορούν να “πιάσουν” τα δύσκολα συναισθήματα των γονιών τους, το άγχος, το φόβο και τη θλίψη τους. Αντιλαμβάνονται τις αλλαγές στη φωνή τους, στις εκφράσεις, τη στάση στον τρόπο που τα κρατάνε και τα αγγίζουν, ακόμα και στον τρόπο που είναι παρόντες μαζί τους. Τα παιδιά “ρυθμίζουν” τα συναισθήματά τους και συντονίζονται με τα συναισθήματα των φροντιστών τους.
Ακόμα και σε αυτή την περίοδο των ραγδαίων αλλαγών, μπορείτε να βοηθήσετε το μωρό σας να αισθάνεται ασφαλές. Μείνετε ήρεμοι όταν είστε μαζί του, περνώντας πολύ χρόνο κρατώντας το! Ελάτε σε επαφή μαζί του, δέρμα με δέρμα, και αντιδράστε με αγάπη και ζεστασιά στα μηνύματα που σας στέλνει (κραυγές, γκριμάτσες, γέλιο ή κλάμα).
Η κινητική νευρικότητα και η ανησυχία του μωρού ή αντίθετα το “πάγωμα” και η στάση απόσυρσης αποτελούν τον τρόπο του να δείχνει στους γονείς του ότι αισθάνεται άσχημα, είναι αναστατωμένο, μπερδεμένο ή κατακλυσμένο από έντονα συναισθήματα.
Τα μικρά παιδιά παρουσιάζουν επίσης ξεσπάσματα και συμπεριφορές εκτός ελέγχου, όταν δεν μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματα που βιώνουν. Μπορεί επίσης να παρουσιάζονται “δύσκολα” στο φαγητό ή στον ύπνο.
Ως γονείς, είναι φυσικό να αγχώνεστε με τη διαχείριση των αλλαγών στη συμπεριφορά του μωρού σας. Όταν μάλιστα αντιμετωπίζετε πολλαπλές προκλήσεις αυτή την περίοδο. Όμως είναι σημαντικό να κατανοήσετε και να αναγνωρίζετε ότι πρόκειται για έναν φυσιολογικό και αναμενόμενο τρόπο που τα παιδιά εκφράζουν τα δύσκολα συναισθήματά τους τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Αντιδρώντας με αποδοχή και υπομονή δείχνετε στο μωρό σας ότι αντέχετε τη στάση του αυτή και ότι μπορείτε να την “μαλακώσετε” ώστε να την αντέξει κι εκείνο. Γίνεστε για εκείνο μια πηγή ασφάλειας και σιγουριάς. Όταν νιώθετε ήρεμοι και είστε σε θέση να ελέγχετε και να διαχειρίζεστε τα συναισθήματα σας, ενώ είστε με το μωρό σας, τα μωρό αντιδρά θετικά και νιώθει κι εκείνο ήρεμο και χαρούμενο. Αυτό το αίσθημα ηρεμίας και ασφάλειας είναι πολύ σημαντικό για την υγιή ανάπτυξή του.
Επίσης, παρά τις εξωτερικές αλλαγές, προσπαθείστε να διατηρείτε ένα όσο πιο σταθερό και συνεπές πρόγραμμα για τα μωρά σας. Η διατάραξη της “ρουτίνας” τους δημιουργεί μία αίσθηση μη προβλεψιμότητας που τα αναστατώνει. Αντίθετα, η διατήρηση της “ρουτίνας” δημιουργεί στα βρέφη αίσθηση εμπιστοσύνης, ασφάλειας και προβλεψιμότητας. Ακόμη, είναι ωφέλιμο να φροντίσετε να υπάρχει μια χαλαρωτική, ήρεμη δραστηριότητα πριν από τον ύπνο τους. Υιοθετήστε κάποιο χαλαρωτικό τελετουργικό, κάντε τους μασάζ, πείτε τους ένα τραγούδι ή νανούρισμα που τα ηρεμεί.
Τέλος, είναι σημαντικό να δώσετε προσοχή και στα δικά σας συναισθήματα και στην φροντίδα που χρειάζεστε εσείς οι ίδιοι. Αναλογιστείτε ποιες δραστηριότητες σας ηρεμούν, μειώνουν το άγχος σας ή σας κάνουν χαρούμενες και χαρούμενους και βρείτε τρόπους να κάνετε κάποιες από αυτές. Διάφορες προτάσεις έχουν κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο το τελευταί διάστημα, όπως διαδικτυακά προγράμματα γυμναστικής, χρόνος χαλάρωσης με διαλογισμό, αναπνοές, mindfulness ή απλά ένα χαλαρωτικό μπάνιο και ένα ζεστό ρόφημα. Έχει σημασία να επιλέξετε δραστηριότητες που “δουλεύουν” καλά για εσάς και κυρίως να νιώθετε ότι, μέσα απ΄αυτές, προσφέρετε στον εαυτό σας αγάπη, εκτίμηση και νοιάξιμο.
Αν δεν έχετε αρκετό χρόνο για τον εαυτό σας, μόνοι σας, μπορείτε να βρείτε εναλλακτικές δραστηριότητες, ώστε να το μωρό σας να “συμμετάσχει” κι αυτό στην ώρα της χαλάρωσης. Για παράδειγμα, βάλτε το μωρό σας να ξαπλώσει δίπλα σας ενώ κάνετε γιόγκα ώστε να “συμμετάσχει” κι αυτό μαζί με εσάς.
Αγαπητοί γονείς, πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να προσαρμοστεί και προετοιμαστείτε κατάλληλα. Η αυτοφροντίδα μπορεί να μη φαντάζει ως προτεραιότητα ανάμεσα στις προκλήσεις των ημερών, όμως, είναι προαπαιτούμενο ώστε να διασφαλίσουμε ότι είμαστε σωματικά, συναισθηματικά και ψυχικά ικανοί να φροντίσουμε τα παιδιά μας.
Και το σπουδαιότερο: μένουμε σπίτι, μένουμε ασφαλείς ψυχικά και σωματικά και φροντίζουμε ώστε να νιώθουν ασφάλεια τα αγαπημένα μας πρόσωπα!
Φανή Χονδρού, MSc, PhD
Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια