Τα μωρά έχουν ανάγκη από στοργικούς ενήλικες οι οποίοι ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους για να μπορέσουν σιγά-σιγά να αντιληφθούν τον κόσμο και να έχουν μια υγιή ανάπτυξη. Όταν οι φροντιστές ανταποκρίνονται κατάλληλα στις ανάγκες τους, εκείνα μπορούν να αναπτύξουν ολόκληρο το δυναμικό τους. Όσο οι γονείς είναι διαθέσιμοι για να αντέξουν τη δυσφορία τους και να προσπαθήσουν να τα ηρεμήσουν καλύπτοντας τις ανάγκες τους ή ανακουφίζοντας τα και ηρεμώντας τα, τόσο τα μικρά παιδιά μαθαίνουν σταδιακά να ‘αυτορυθμίζονται’ και να οργανώνουν τον εαυτό τους.
Αντίθετα, όταν τα μωρά αφήνονται να βιώσουν τη δυσφορία από τη μη κάλυψη των αναγκών τους και τα έντονα συναισθήματά τους χωρίς την ανακουφιστική παρουσία του ενήλικα που τα βοηθάει να τα διαχειριστούν, τότε βιώνουν μεγαλύτερη υπερδιέγερση (αύξηση της κορτιζόλης) και αντιδρούν με ακόμα μεγαλύτερη δυσφορία και κλάμα ή αντίθετα παρουσιάζονται παρατημένα και αποσυρμένα (μωρά που έχουν εξαντληθεί από την προσπάθεια και αποσύρονται). Τα μωρά αυτά καταναλώνουν πολλή ενέργεια στο να στέλνουν σήματα στους φροντιστές τους, να αναζητούν ανακούφιση η οποία δεν έρχεται άμεσα και να ‘αντέχουν’ την ματαίωση, γεγονός που τους στερεί ενέργεια από την σωματική, κοινωνική, γνωστική και ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη.
Ακόμη, η ποιότητα του δεσμού με το πρόσωπο φροντίδας στη βρεφική και νηπιακή ηλικία καθορίζει τη δημιουργία και διατήρηση συναισθημάτων ασφάλειας και εμπιστοσύνης στα πρώτα χρόνια της ζωής. Δημιουργεί νοητικές αναπαραστάσεις (μοντέλα) που αποτελούν τη βάση για τη διαμόρφωση προσδοκιών του ατόμου και αντιλήψεων για τον εαυτό του και τον κόσμο: για το αν είναι άξιο αγάπης, αν μπορεί να βασιστεί στους άλλους κλπ. Έτσι, αυτός ο πρώτος δεσμός γίνεται το μοντέλο των διαπροσωπικών σχέσεων που θα αναπτύξει το μικρό παιδί στην μετέπειτα ζωή του και συνεισφέρει στο πως το παιδί (και στο μέλλον, ο ενήλικας) θα αντιμετωπίζει δυσκολίες, έχοντας μια αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στον εαυτό του αλλά και στους άλλους. Αν δεν αναπτύξουν ασφαλή δεσμό, τα παιδιά παρουσιάζουν έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό τους και τις ικανότητές τους καθώς και δυσκολία εμπιστοσύνης προς τους άλλους ανθρώπους, τους οποίους εκλαμβάνουν ως μη προβλέψιμους, αδιάφορους ή απορριπτικούς.
Για το In Life care center,
Φανή Χονδρού, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια, MSc, PhD